They Drew as They Pleased Vol 5: The Hidden Art of Disney’s Early RenaissanceThe 1970s and 1980s (Disney Animation Book, Disney Art and Film History)
Sau cái chết của Walt Disney vào năm 1966, sự vắng mặt của người sáng lập sung mãn đã rời khỏi đội ngũ hoạt hình mà không có sự lãnh đạo sáng tạo mới, buộc họ phải xác định lại định hướng nghệ thuật của hãng phim.
Một người đàn ông huyền thoại của Disney Wolfgang “Woolie” Reitherman dẫn đầu thời đại đổi mới này với hai mục tiêu chính: đào tạo thế hệ nghệ sĩ và họa sĩ hoạt hình tiếp theo, đồng thời phát triển các nhân vật và câu chuyện bền bỉ. Ông đặt trách nhiệm sau này trong tay của hai “concept artists” là Ken Anderson và Mel Shaw, cũng chính là những người cùng nhau trở thành hai trong số những nghệ sĩ visual development có ảnh hưởng nhất của Disney.
Mỗi cuốn sách của Didier Ghez là một sự kiện. Nhưng cái này chắc chắn là quyển sách cá nhân nhất của anh ấy. Với hàng tá khái niệm chưa từng thấy trước đây cho các tác phẩm kinh điển như The Jungle Book, The Aristocats, Robin Hood và The Rescuers, cuốn sách không chỉ là một trong những cuốn hay nhất của bộ truyện, mà còn thông qua chiều sâu nghiên cứu của Didier, mô tả sinh động và illuminating interviews khiến nó trở thành thứ cảm động nhất.
Nó cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về huyền thoại của Disney, người đã giúp định hình bản chất của sự phát triển nhân vật và câu chuyện trong những năm 1970 và 1980, và chuẩn bị cho sự phục hưng hoạt hình của Disney trong những năm 1990.
AnimatedViews: Sách của bạn sẽ không có gì kỳ diệu nếu bạn không tạo được mối liên hệ đặc biệt với lịch sử, nghệ thuật và người nghệ sĩ của Disney. Nhưng điều này có vẻ đặc biệt hơn, và thậm chí mang dấu ấn cá nhân hơn. Bạn gợi lên điều đó trong phần giới thiệu của mình, nhưng bạn có thể cho chúng tôi biết thêm về mối liên kết cá nhân của bạn với sự đặc trưng của thời điểm đó, những năm 70 và đầu những năm 80 không?
Didier Ghez: Tôi sinh năm 1973, năm Robin Hood được phát hành. Khi tôi còn là một đứa trẻ (trước VHS và trước DVD), cha tôi đã mua những cuộn phim 16mm có các cảnh trong The Jungle Book, The Aristocats và Robin Hood. Tôi và anh trai của mình xem những bộ phim đó mà lớn lên. Vào Giáng sinh, chúng tôi cũng sẽ xem các chương trình đặc biệt của Disney, bao gồm cả chương trình tập trung vào giới thiệu đặc trưng sắp tới của The Rescuers. Không cần phải nói, tôi luôn bị thuyết phục và mềm lòng trước những bộ phim hoạt hình của những năm 1970. Điều này cũng có thể giải thích tại sao, ba mươi năm trước, hai concept artists đầu tiên của Disney thu hút sự chú ý của tôi là Ken Anderson và Mel Shaw, những người đàn ông đã định nghĩa phần lớn phong cách của các bộ phim hoạt hình Disney vào những năm 1970 và đầu những năm 1980. Khi còn là một thiếu niên, lúc mà tôi phát hiện ra các thiết kế nhân vật của Ken Anderson cho Robin Hood trong ấn bản đầu tiên của cuốn sách The Art Of Walt Disney của Christopher Finch (Harry N. Abrams, 1973), tôi cảm thấy rằng một trong những mục tiêu cuộc đời của tôi sẽ là xem tất cả nghệ thuật mà Ken đã tạo ra cho bộ phim đó. Và khi tôi lần đầu tiên nhìn thấy bản phác thảo concept của Mel Shaw cho tác phẩm The Black Cauldron trong các bài viết khác nhau được viết vào thời điểm đó, sự quan tâm của tôi đối với bộ phim chưa được phát hành, ngay lập tức tăng gấp đôi. Vào giữa những năm 1990, tôi bắt đầu sưu tập tác phẩm nghệ thuật của Ken Anderson cùng với Mel Shaw, cả hai vẫn là concept artists yêu thích của tôi cho đến ngày nay.
Điều này giải thích tại sao việc viết ra phần They Drew As They Pleased - Nghệ thuật ẩn giấu của Disney hồi đầu Phục hưng, là mục tiêu cả đời của tôi. Không có tập nào trong loạt bài tôi viết mà tôi cảm thấy tự hào hơn tập này.
AV: Làm thế nào để bạn giải thích rằng các tính đặc trưng của thời điểm đó được coi là kém thành công hơn các tính đặc trưng khác, điều đó có công bằng hay không?
DG: Một trong những nỗi thất vọng kéo dài nhất của tôi trong nhiều năm qua khi đọc sách về lịch sử Disney, là hầu hết trong số họ thảo luận về các đặc trưng của Disney cho đến khi The Jungle Book (phát hành năm 1967 - đặc trưng cuối cùng mà Walt đích thân giám sát) sau đó nhảy sang Nàng tiên cá (1989), không có gì đặc biệt ở giữa chúng. Các tác giả dường như nghĩ rằng các đặc trưng của Disney từ những năm 1970 và đầu những năm 1980 không đáng nhắc đến.
Khi Walt qua đời vào tháng 12 năm 1966, gần một năm trước khi phát hành The Jungle Book, Disney Studio phải tìm một nhà lãnh đạo mới. Giám đốc Woolie Reitherman, một cựu phi công trong Thế chiến II, là một nhà lãnh đạo bẩm sinh, và ông là người nắm quyền. Tuy nhiên, ông buộc phải đưa ra một số quyết định khá khó khăn. Chi phí sản xuất mang tính đặc trưng của phim hoạt hình liên tục tăng, họa sĩ bậc thầy Bill Peet đã rời khỏi Studio trong quá trình thực hiện The Jungle Book, và nhóm Woolie có quyền của ông chủ yếu là một nhóm các họa sĩ hoạt hình rất mạnh. Tất cả những yếu tố đó đã thúc đẩy ông đơn giản hóa các câu chuyện và bắt đầu dựa chủ yếu vào các nhân vật đáng yêu. Cuối cùng thì trong đội ngũ bám trụ lại Studio vào những năm 1970, ông chỉ còn có Ken Anderson, một người giỏi giao dịch, là nhà thiết kế nhân vật giỏi nhất mà Studio từng thấy từ thời Jack Miller, còn trong mảng Animation thì còn có các họa sĩ hoạt hình kỳ cựu như John Lounsbery, Eric Larson, Frank Thomas, Ollie Johnston và Milt Kahl. Vì vậy, trong trường hợp không có Walt, thì họ tập trung vào phần lớn vào các nhân vật và sự tương tác của họ, hơn là về nội dung của câu chuyện (sở trường của Walt) có ý nghĩa.
Kết quả là các bộ phim yếu hơn về mặt kể chuyện của thời Walt, nhưng lại rất thú vị khi xem theo trình tự. Các nhân vật khiến chúng ta không thể quên và nhiều cảnh khắc mãi trong tâm trí chúng ta. Lý do tôi yêu họ rất nhiều là vì tôi cực kỳ hâm mộ các nhân vật mà họ thể hiện và bởi vì tôi tìm thấy nhiều tình tiết mà họ lồng ghép vào đó mang tính vượt thời gian, như “Everybody Wants to be a Cat”.
AV: Cuốn sách của bạn tập trung vào cuộc sống và nghệ thuật của hai nghệ sĩ lớn của Disney, Ken Anderson và Mel Shaw. Làm thế nào để bạn biểu thị được sự đặc trưng trong tác phẩm của họ?
DG: Trong những năm 1960 và 1970, Ken Anderson là người đầu tiên và là người quan trọng nhất trong việc thiết kế nhân vật. Từ The Jungle Book đến The Rescuers, anh đã thu hút hàng trăm và hàng trăm nhân vật, hầu hết trong số họ không có mặt ở bộ phim cuối cùng. Các nhân vật tình cờ mà anh thiết kế cho Robin Hood, và người mà bạn sẽ được khám phá lần đầu tiên trong cuốn sách này, đặc biệt đáng nhớ và tôi mong muốn rằng sẽ có thêm nhiều bộ phim cho những nhân vật đó. Nhân tiện, những cái hộp chứa những bức vẽ trong Disney’s Animation Research Library đó đã không được mở từ năm 1973. Tôi đã mơ ước được nhìn thấy những gì chúng có từ khi tôi còn là một thiếu niên. Khi cái đầu tiên được mở ra và khi tôi thấy tất cả những kiệt tác chứa trong đó, tôi bắt đầu khóc. Tôi đã chờ đợi khoảnh khắc này trong hơn 30 năm.
Đối với Mel Shaw, tác phẩm nghệ thuật của anh có thể gợi lên toàn bộ khung cảnh chỉ trong một bản vẽ. Theo nhiều cách, nó có sức mạnh tương tự như những bức vẽ mà Marc Davis đã tạo ra khi còn ở WED (nay là Walt Disney Imagineering): có bố cục rất mạnh và các nhân vật có biểu cảm thực và sống động đến mức dường như chúng đang sống thật trên trang giấy. Và Melftime sử dụng phấn màu làm cho những bức vẽ đó thậm chí còn đặc biệt hơn.
AV: Điều thú vị về họ là họ đã không chỉ có một công việc tại Disney. Họ đảm nhận rất nhiều vai trò khác nhau, với cùng một tài năng. Bạn có thể cho chúng tôi biết về sự linh hoạt trong công việc của họ?
DG: Bạn nói đúng rồi đấy. Cả Ken và Mel bắt đầu làm họa sĩ hoạt hình vào những năm 1930 nhưng sớm chuyển sang các hướng khác mà họ phù hợp hơn.
Mel bắt đầu làm họa sĩ hoạt hình tại Harman-Ising; nhưng khi gia nhập Disney Studio, ông đã là một story artist. Tại Disney, vào những năm 1930, ông cũng đã vẽ ra một đề xuất chuyển thể từ Song Of The South dưới dạng truyện tranh, cuối cùng đã bị gác lại. Ông rời Studio vào những năm 1940 và trở lại vào những năm 1970, khi đó ông trở thành một visual development artist.
Sự nghiệp của Ken thậm chí còn đa dạng hơn. Có một lý do tại sao Walt gọi anh ta là một người giao dịch trực tiếp. Ông là một animator, sau đó là một layout artist và thiết kế nhân vật. Ông cũng đã làm việc trên các theme parks (từ Disneyland đến EPCOT!). Và thậm chí trên các phim hoạt hình đầu tiên được sản xuất cho Kênh Disney vào đầu những năm 1980. Khi bạn nhìn vào loạt nghệ sĩ Disney, sự nghiệp của ông có lẽ là người giàu có nhất và hấp dẫn nhất.
Jérémie Noyer: Bạn tiết lộ không chỉ sự tuyệt vời của những nghệ thuật được sử dụng cho các tác phẩm kinh điển của Disney, mà các tác phẩm khác được thực hiện cho các dự án không xuất hiện trên màn hình. Bạn có thể cho chúng tôi biết thêm về chúng được không?
DG: Càng tiến hành nghiên cứu về lịch sử Disney, tôi càng nhận ra rằng bạn thực sự không thể hiểu được những bộ phim chiếu trên màn hình được làm ra như thế nào nếu bạn không có kiến thức chuyên sâu về các dự án bị hoãn. Tất cả những dự án đều được liên kết chặt chẽ.
Catfish Bend là một ví dụ điển hình: trong suốt những năm 1970, Ken Anderson đã cố gắng chuyển thể bộ sách này của Ben Lucien Burman lên màn ảnh. Để làm như vậy, ông đã phát triển hàng chục nhân vật xinh đẹp sống ở vùng vịnh phía Nam. Khi dự án bị hoãn lại, nhiều nhân vật trong số đó đã trở thành nhân vật chính trong The Rescuers!
Một trong những dự án yêu thích của tôi, trong số những dự án đã bị gác lại, là Chanticleer và Reynard The Fox, mà cả Ken Anderson và Mel Shaw đã giải quyết vào lúc này hay lúc khác. Các thiết kế nhân vật của Ken, một lần nữa nhảy ra khỏi trang giấy, và các chuỗi âm nhạc từ côn trùng mà Mel mơ ước là một trong những điều đáng nhớ nhất trong cuốn sách.
Cuối cùng, bạn sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng tôi bị mê hoặc bởi Musicana, phần tiếp theo được đề xuất của Fant Fantasia mà Mel Shaw và Woolie Reitherman đã vô địch vào đầu những năm 1980. Tôi yêu những bản nhạc mà họ đã chọn và không thể ngừng nhìn chằm chằm vào những tác phẩm nghệ thuật mà Mel tạo ra để trình bày dự án. Tôi thực sự ước rằng một người đã xuất hiện trên màn hình. Nhân tiện, một trong những khám phá tuyệt vời nhất mà tôi đã thực hiện khi nghiên cứu cuốn sách (về các tài liệu bằng văn bản) là về một cuộc hội thảo câu chuyện giữa Mel Shaw và Woolie Reitherman về Musicana. Đây là hội nghị câu chuyện duy nhất được biết về chủ đề này và tôi đã có niềm vui khi khai quật nó trong bộ sưu tập của một trong những người con trai của Woolie Reitherman.
AV: Gia đình của họ hợp tác như thế nào trong nghiên cứu của bạn?
DG: Gia đình của cả Ken Anderson và Mel Shaw đều rất tốt. Ba cô con gái Ken cho phép tôi scan tất cả các tài liệu mà cha họ đã giữ và gia đình Mel Shaw cũng vậy. Và đó không chỉ là tác phẩm nghệ thuật của Ken, hay Mel. Trong số các bộ sưu tập của Ken Anderson, có một loạt các thiết kế nhân vật ban đầu của Tom Oreb cho Người đẹp ngủ trong rừng, nhiều tác phẩm được sao chép trong tập 4 của They Drew As They Pleasure, cũng như một số bản vẽ ý tưởng của Tyrus Wong cho Bambi.
Bộ sưu tập đồ sộ của Mel Shaw chứa hàng trăm tác phẩm nghệ thuật, nhưng cũng là một tài liệu viết ba trang từ những năm 1930, trong đó liệt kê một loạt tác phẩm ngắn của Disney bị bỏ rơi, cùng với các họa sĩ câu chuyện đã đề xuất ý tưởng cho những tác phẩm ngắn đó. Một quan điểm vàng từ lịch sử.
Và sau đó là Bruce Reitherman, một trong những người con trai của Woolie. Bruce đã chuẩn bị một số bức vẽ tuyệt đẹp của Ken Anderson và Mel Shaw cho tôi và bạn tôi Joe Campana để quét. Vào cuối phiên, tôi hỏi anh ta rằng cha anh ta có giữ bất kỳ tài liệu bằng văn bản nào không. "Bạn có hứng thú với các tài liệu bằng văn bản không? Tôi có bốn hộp chứa đầy chúng." Khi chúng tôi bắt đầu mở những hộp này, tôi không thể tin vào mắt mình. Chúng có đầy đủ các tài liệu từ những năm 1970 và đầu những năm 1980 không tồn tại ở bất kỳ nơi nào khác, bao gồm hội nghị câu chuyện giữa Mel Shaw và Woolie về Musicana, các nghiên cứu cho đặc trưng của Chuột Mickey được đề xuất và nhiều hơn nữa. Nhưng điểm nổi bật là một tài liệu từ những năm 1930: một tài liệu dài 66 trang từ Disney’s Story Department, trong đó liệt kê các ý tưởng câu chuyện được đề xuất cho tác phẩm ngắn Disney, hoàn chỉnh với ngày mà chúng được gửi và tên của các nghệ sĩ đã gửi chúng. Tôi gần như ngất đi khi nhận ra thứ mình đang cầm trên tay: Tôi biết rằng tài liệu này không tồn tại ở bất kỳ nơi nào khác và nó đã thu hẹp hàng trăm khoảng trống quan trọng trong sự hiểu biết của chúng ta về lịch sử Disney.
AV: Tôi không thể giúp nhận ra rằng nhiều dự án mà Ken và Mel đã thực hiện dựa trên âm nhạc, như Fantasia và Musicana. Ngoài ra, Mel Shaw đã bị thúc đẩy bởi âm nhạc khi vẽ đoạn mở đầu của The Rescuers, và chơi Carmina Burana trong một bài thuyết trình về The Black Cauldron. Bạn có thể cho chúng tôi biết thêm về liên kết của họ với âm nhạc?
DG: Hơn cả Ken, Mel có sự nghiệp đặc biệt gắn liền với âm nhạc. Dự án đầu tiên của anh tại Disney Studio là “Flight Of The Bumblebee”, một chuỗi đề xuất cho dự án mà sau này trở thành Fantasia. Và bạn đã đúng, một trong những dự án cuối cùng của anh ấy là phần tiếp theo Fantasia được đề xuất vào những năm 1980, Musicana.
Điều tôi thấy đặc biệt thú vị, khi nghiên cứu về sự nghiệp của Mel, là tôi nhận ra rằng chúng ta hầu như không biết gì về tác phẩm đầu tiên của Disney Studio đang làm với Fantasia. Chúng ta biết rằng Walt và các nghệ sĩ của anh ấy đang phát triển tác phẩm “The Sorcerer’s Apprentice”, vào cuối năm 1937; và vào cuối năm 1938, Dick Huemer và Joe Grant đã giúp Walt chọn những bản nhạc cho Fantasia; Nhưng điều mà tôi đã không nhận ra là, ngay từ tháng 2 / tháng 3 năm 1938, Studio đã rất tích cực nghiên cứu và phát triển các chuỗi cho Fantasia (lúc đó chưa được biết đến là Fantasia), bắt đầu với “Flight Of The Bumblebee”. Thực tế, tôi vẫn đang khám phá về khía cạnh đó. Tôi mới biết, chẳng hạn, vào đầu năm 1938, Disney’s Story Research Department đã đưa ra khả năng sử dụng “Rite of Nibelungen” của Wagner để kể câu chuyện về Người Hobbit!
JN: Tập 6 xuất hiện như thế nào vào lúc này?
DG: Tập cuối cùng trong series, They Drew As They Pleased – Volume 6 (Những năm 1990 đến 2010), sẽ tập trung vào nghệ thuật và sự nghiệp của các nghệ sĩ Joe Grant, Hans Bacher, Mike Gabriel và Michael Giaimo. Các chương được viết, và tác phẩm nghệ thuật đã được chọn. Nếu mọi việc suôn sẻ, bố cục sẽ được tạo ra trước cuối năm nay và cuốn sách sẽ được phát hành vào tháng 8 năm 2020. Như mọi khi, hơn chín mươi phần trăm tác phẩm nghệ thuật chưa từng thấy trước đây ở dạng sách. Và các chương về Hans Bacher, Mike Gabriel và Michael Giaimo đặc biệt sống động kể từ khi tôi có thể nói chuyện với cả ba người họ. Đối với chương Joe Grant, nó sẽ tiết lộ rất nhiều về một số dự án khó hiểu nhất mà anh ấy đã làm, và kể từ khi Joe bắt đầu làm việc tại Studio vào những năm 1930 trong cùng văn phòng với Albert Hurter, chúng tôi sẽ quay lại điểm xuất phát.
Với lời cảm ơn rất đặc biệt đến Didier Ghez và April Whitney.
